kidarit krallığı ne demek?

Kidaritler veya Kidara Hunları¹, 4. ve 5. yüzyıllarda Baktriya'yı ve Orta Asya ile Güney Asya'nın bitişik bölgelerini yöneten bir hanedandı. Kidaritler, Hindistan'da Huna ve Avrupa'da Hiyonlar olarak topluca bilinen bir halk kompleksine aitti ve hatta Hiyonlar ile özdeş olarak kabul edilebilir.² 5. yüzyıl Bizans tarihçisi Priscus onlara Kidarit Hunları ya da "Kidarit olan Hunlar" adını vermiştir.³⁴ Huna / Xionite kabileleri, tartışmalı da olsa, benzer bir dönemde Doğu Avrupa'yı fetheden Hunlarla sıklıkla bağlantılıdır. Yaklaşık bir yüzyıl sonra yerini alan Akhunlardan tamamen farklılardır.

Kidaritler, ana yöneticilerinden biri olan Kidara'nın (Çince: 寄多羅 Jiduolo, telaffuzu: Kjie-ta-la)⁵⁶ adını almıştır. Kidaritler, Latince kaynaklarda "Kermichiones" veya "Kızıl Huna" olarak bilinen bir Huna topluluğunun bir parçası gibi görünmektedir.

Kökenleri

Göçebe bir halk olan Kidariteler, Altay Dağları bölgesinden gelmiş gibi görünmektedir. Bazı bilim adamları, Kidaritelerin, bazı Doğu Asya (yani Mongoloid) karışımıyla görünüşte "Europid" olduğuna inanmaktadır. Kidarit sikkelerinde hükümdarları sakalsız veya temiz traşlı olarak tasvir edilir - bu o zamanlar İç Asya kültürlerinin bir özelliğidir (o zamanlar Güney Orta Asya'nın ve İran kültürlerinin aksine)⁷. Baktarça dilini benimsemeden önce Chionites ve Akhunlar gibi başlangıçta Oğurca konuşmuş olabilirler.⁸ Kidariteler, sikkelerin arkasında okçular olarak tasvir edildi. ⁹ Ayrıca Yapay kafatası deformasyonu uyguladıkları da biliniyordu.

Tarih

Kızıl Hun reislerinden biri olan Kidara kendisini Kuşan İmparatoru olarak gösteren sikkeler bastırmıştır. Söz konusu sikkeler birçok yerde özellikle Kuzeybatı Hindistan'da bulunmuştur.¹⁰ Dönemin tarihçisi Ammianus Marcellinus Yeni Kidarite kralı için şöyle kayıt tutuyor; Kionitler'in yeni kralı Grumbates, orta yaşlarındayken ve bacakları buruşmuştu, büyük ölçüde hareket eden bir akıl hastasıydı ve çok sayıda önemli zaferiyle ünlüydü. Kayıtlarda Kidaritelerin 359 yılında Amida Kuşatması için Sasanilere destek olduğu yazılır. Daha sonra ittifak bozulmuş Sasaniler ile Kidariteler birçok savaş yapmıştır. Priscus'a göre, Sasani İmparatorluğu, Yazdecer II'nin (438-457) iktidarına kadar Kidarlılara haraç ödemek zorunda kaldı. Kidarlılar, Orta Asya ticaret ağlarının merkezinde bulunan Semerkant'ta başkentlerini, Sogdilerle yakın ilişki içinde kurdular. Kidariteliler, Farsça kaynaklar tarafından verilen tahribata uğratan barbarların imajının tersine, güçlü bir yönetime sahipler ve vergileri yükseltiyorlardı, bölgelerini etkin bir şekilde yönetiyorlardı. 420'lerde Kidaritelerin Peşaveri ele geçirdiği yazılır. Daha sonra 440'lerde Sogdiana'yı fethetmişler ve 467 yılında Belhi fethetme girişimleri vardır ancak Sasaniler tarafından mağlup edilmişlerdir. Hakkında sınırlı bilgiler bulunan bu hanedan 500 yılında Akhunlar tarafından mağlup edilip sona ermiştir.¹¹

Kaynakça

Orijinal kaynak: kidarit krallığı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩

10. Richard N. Frye, Orta Asya Mirası, s. 186 ↩

11. Zeimal, E. V. (1996). "The Kidarite kingdom in Central Asia". History of Civilizations of Central Asia, Volume III: The Crossroads of Civilizations: A.D. 250 to 750. Paris: UNESCO. ss 119–135 ( ingilizce ) ↩

Kategoriler